|
ELEKTROMANYETİK RADYASYON
Bir elementin özelliklerini taşıyan en küçük öğesi atomdur. Atomların özelliklerini,çekirdeklerinin yapısı ve yörünge elektronlarının sayısı ve dizilişleri belirler. Bir atom çekirdeğinin kararsız durumdan daha kararlı bir duruma geçerken elektromanyetik dalga veya parçacık şeklinde enerji yayılmasına radyasyon (ışıma) denir. Bu fiziksel olaya radyoaktiflik ve bu özellikteki elementlere de radyoelement denir.
Elektromanyetik başlıca radyasyon türleri; iyonlaştırıcı radyasyon ve iyonlaştırıcı olmayan radyasyon olmak üzere iki grupta toplanabilir. İyonlaştırıcı radyasyon; madde içerisinden geçerken enerjisini ortama aktarmak suretiyle, ortamdaki atomları doğrudan veya dolaylı yollarla iyonlaştıran radyasyon türüdür. Örneğin; x ve gama-ışınları ile α, β ve nötron parçacıklarının yayılması gibi. Yeteri kadar enerjiye sahip olamadıkları için radyo dalgaları, mikrodalgalar, kızıl ötesi ışık, mor ötesi ışık (ultraviyole) ve görünür ışık iyonlaştırıcı olmayan radyasyon olarak isimlendirilirler. İyonlaştırıcı olmayan radyasyon nükleer radyasyon değildir. Elektromanyetik radyasyonlardan, iyonlaştırıcı özelliğe sahip olanları (örneğin çernobil faciası sonrasında çevreye yayılan radyasyon) ve bunların zararlı etkilerinden korunma yollarının ve sistemlerinin belirlenmesi Türkiye Atom Enerjisi Kurumu çalışma alanına girmektedir. İyonlaştırıcı özelliğe sahip olmayan; sabit telekomünikasyon cihazları olan baz istasyonları, radyo ve televizyon vericileri ile elektrik iletim hatları, trafo merkezleri ve elektrikli ev aletlerinden (mikrodalga fırınlar, traş makinesi, saç kurutma makinesi v.b.) kaynaklanan radyasyon ise, iyonlaştırıcı olmayan radyasyon olarak ifade edilen elektromanyetik radyasyon grubunda yer alır.
Elektrik enerjisi ileten ya da enerjiyle çalışan her türlü araç ve gereç, çalışma durumunda çevresinde bir elektromanyetik alan oluşturmaktadır. Elektromanyetik ışınım yayan sistem ve aletlerin bir kısmı aşağıda sıralanmaktadır:
Çeşitli elektrikli ev aletleri, enerji nakil hatları ve trafo istasyonları, elektrikli trenler, TV, bilgisayar ekranları, İndüksiyon fırınları ve indüksiyon kaynak makineleri, Radyo, TV ve telsiz verici istasyonlarının antenleri, Radar sistemleri, (Sürekli ve darbeli) Uydu iletişim sistemleri, tedavide kullanılan tıbbi elektrikli cihazlar, mikrodalga fırınlar, sanayide büyük RF frekansında çalışan çeşitli sistemler, GSM haberleşme sistemi (Temel baz istasyonu anteni ve cep telefonu anteni)
Radyasyonların dalga boylarına, frekanslarına ve enerjilerine bağlı olarak; radyo dalgaları, mikrodalgalar, infrared ışınları, görünür ışık, ultraviyole ışınları, x-ışınları, gama-ışınları ve kozmik ışınlar gibi türleri bulunmaktadır. |
